Το ευρύ φάσμα προβλημάτων υγείας που προκαλεί ο νέος κορονοϊός, φαίνεται να είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που απασχολεί σήμερα τους επιστήμονες. Όπως επισημαίνουν, παρόλο που οι κύριες εκδηλώσεις της νόσου προέρχονται από το αναπνευστικό, υπάρχουν ασθενείς με σοβαρές επιπτώσεις και στο καρδιαγγειακό σύστημα.
Ο φόβος που προκαλεί η νέα πανδημία δεν είναι σύμμαχος, στην πρόληψη που αποδεδειγμένα σώζει ζωές. Η ενημέρωση και η αυτοπροστασία είναι η απάντηση στον αόρατο εχθρό που ονομάζεται covid 19. Ψάχνοντας απαντήσεις σε καίρια ερωτήματα, επισκεφθήκαμε τον ιατρό – καρδιολόγο Μιχάλη Λιβανό, έναν ακόμη επιστήμονα που δίνει καθημερινά τη δική του μάχη πλάι στους ασθενείς του.
Ο νέος κορονοϊός μπορεί να προκαλέσει καρδιακή βλάβη ακόμη και σε ασθενείς χωρίς καρδιολογικό ιστορικό;
Δυστυχώς μπορεί να προκαλέσει καρδιακή βλάβη και σε ασθενείς με ελεύθερο καρδιολογικό ιστορικό.
Υπάρχουν αρκετές αναφορές ότι οι θετικοί ασθενείς ακόμη και αθλητές, στον COVID-19 μπορεί να εμφανίζουν επίμονα και υποτροπιάζοντα συμπτώματα ακόμα και μήνες μετά την αρχική λοίμωξη, όπως βήχας, ταχυκαρδίας και έντονη κόπωση.
Η καρδιοαναπνευστική δοκιμασία κόπωσης μπορεί να βοηθήσει στην αναγνώριση των καρδιοαναπνευστικών επιπλοκών σε άτομα που έχουν μολυνθεί με COVID-19, ώστε να έχουν ασφαλή επιστροφή στην εργασία και την άσκηση.
Για την αποφυγή εμφάνισης αιφνίδιου καρδιακού θανάτου σε ασθενείς μετά την επιστροφή τους στην κανονική τους δραστηριότητα ή την άσκηση, που είχαν είτε συμπωματική είτε ασυμπτωματική νόσο ή γενικά προληπτικά, προτείνονται οι παρακάτω οδηγίες:
• Για ασθενείς που δεν έχουν εμφανίσει συμπτώματα και σημεία λοίμωξης, δεν χρειάζεται περαιτέρω καρδιακός έλεγχος
• Ασθενείς με ήπια έως μέτρια συμπτώματα λοίμωξης από COVID-19, συνιστάται κλινική εκτίμηση με φυσική εξέταση μετά από την πάροδο 7 ημερών ασυμπτωματικής πορείας.
• Σε ασθενείς με εμμονή συμπτωμάτων COVID-19 που μπορεί να χρειαστούν πάνω από 14 ημέρες για να αναρρώσουν, συνιστάται η διενέργεια φυσικής εξέτασης, ΗΚΓ, καρδιακούMRI, και επί αρνητικών ευρημάτων στο MRIκαρδιοαναπνευστικής δοκιμασία κόπωσης και 24 ωρης καταγραφή ΗΚΓ.
• Ασθενείς που είχαν σοβαρά συμπτώματα COVID-19 με νοσηλεία, απαιτείται πλήρης έλεγχος που θα περιλαμβάνει ΗΚΓ, MRI καρδιάς, διενέργεια καρδιοαναπνευστικής δοκιμασία κόπωσης και 24 ωρης καταγραφή ΗΚΓ, καθώς και αναπνευστικές δοκιμασίες, όπως και μέτρηση βιοδεικτών φλεγμονής και CTθώρακος.
• Όσον αφορά το αναπνευστικό σύστημα αναμένεται ότι ασθενείς με ήπια έως μέτρια συμπτώματα λοίμωξης από COVID-19 αναρρώνουν πλήρως σε διάστημα έως 4 εβδομάδες.
Ποιοι καρδιολογικοί ασθενείς είναι πιο ευάλωτοι στον ιό; Τι πρέπει να προσέξουν;
Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι όλοι δυνητικά είμαστε ευάλωτοι στον ιό, υγιείς και χρονίως πάσχοντες, ωστόσο είναι επίσης δεδομένο πια ότι όσοι έχουν υποκείμενα νοσήματα κινδυνεύουν σε πολλαπλάσιο βαθμό.
Ευπαθείς καρδιολογικοι ασθενείς είναι όσοι πάσχουν από:
1. Καρδιακή Ανεπάρκεια (Ισχαιμικής ή μη αιτιολογίας)
2. Στεφανιαία Νόσο (Πρόσφατο Οξύ Στεφανιαίο Σύνδρομο ή επέμβαση επαναγγείωσης (αγγειοπλαστική-stent ή αορτοστεφανιαία παράκαμψη) τους τελευταίους 12 μήνες )
3. Πνευμονική Υπέρταση
4. Συγγενείς καρδιοπάθειες μετά χειρουργική διόρθωση με σημαντική υπολειπόμενη βλάβη ή μη διορθωμένες συγγενείς καρδιοπάθειες.
5. Προσθετικές καρδιακές βαλβίδες
6. Μυοκαρδιοπάθειες
7. Ιστορικό τεκμηριωμένης μυοκαρδίτιδας
8. Καναλοπάθειες
Να σημειωθεί επιπλέον ότι οι ασθενείς με συννοσηρότητες σχετιζόμενες με τις καρδιαγγειακές παθήσεις (χρόνια αρρύθμιστη αρτηριακή υπέρταση, χρόνιος αρρύθμιστος σακχαρώδης διαβήτης, χρόνια αποφρακτική αναπνευστική πνευμονοπάθεια, χρόνια νεφρική νόσος, νεοπλασία ή υπό ανοσοκατασταλτική αγωγή) θεωρούνται επίσης ευπαθείς ομάδες.
Πόσο έχει επηρεάσει η πανδημία του κορονοϊού τις προληπτικές καρδιολογικές εξετάσεις;
Εξαιρετικά πολύ. Δυστυχώς αρκετοί ασθενείς αμελούν να παρακολουθήσουν τα χρόνια προβλήματα τους με αποτέλεσμα την επιδείνωση αυτών και να γίνονται ακόμη πιο ευάλωτοι σε μια πιθανή νόσηση από κορωνοιό. Επίσης ο προληπτικός έλεγχος για καρδιαγγειακά νοσήματα έχει συρρικνωθεί σημαντικά.
Το μήνυμα πρέπει να είναι «φροντίζουμε τα χρόνια νοσήματα μας» είτε αυτά αφορούν την καρδιά είτε όχι, λαμβάνουμε τις αγωγές μας και «έτσι προστατεύουμε καλύτερα τον εαυτό μας απέναντι στον Κορωνοϊό.»
Πόσο σημαντική είναι η χρήση μάσκας για τους καρδιολογικούς ασθενείς; Υπάρχουν εξαιρέσεις ασθενών που δεν πρέπει να κάνουν χρήση της μάσκας;
Η μάσκα προστατεύει. Δεν μας αρέσει να τη φοράμε όμως προστατεύει και πρέπει να το κάνουμε. Εάν χρησιμοποιούμε μάσκα όλοι σε κλειστούς χώρους και στην κοινωνική συναναστροφή μας ελαχιστοποιούμε την πιθανότητα νόσου. Άρα μάσκα-απόσταση-όχι χειραψίες και βγάζουμε τον ιό από το παιχνίδι. Επίσης η μάσκα πλην λίγων εξαιρέσεων ασθενών, επαναλαμβάνω ασθενών δεν έχει καμία αρνητική επίδραση στην αναπνοή και τον αερισμό των πνευμόνων. Αυτό είναι βασισμένο σε μελέτες και δεν είναι μια αυθαίρετη άποψη κάποιου γιατρού.
Εξαιρούνται από τη χρήση μάσκας άτομα με σοβαρά αναπνευστικά νοσήματα και τα παιδιά κάτω των τριών ετών, καθώς και τα παιδιά με γνωσιακή, αναπτυξιακή ή ψυχική διαταραχή ή διαταραχή συμπεριφοράς, καθώς και παιδιά με σοβαρό νευρολογικό, μυϊκό́ ή άλλο νόσημα, που τα εμποδίζει να χειριστούν τη μάσκα τους.
Ποια είναι η εικόνα στις ΜΕΘ; Ποια είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα που παρατηρούνται;
Οι ΜΕΘ και το σύστημα δέχονται πίεση με την αύξηση των κρουσμάτων. Όμως ακόμη η κατάσταση είναι ελεγχόμενη και αυτό συμβαίνει γιατί ανοίξανε πολλές κλίνες γρήγορα και συνεχίζεται να αυξάνεται η διαθεσιμότητα. Οι κλίνες ΜΕΘ σύντομα θα είναι πάνω από 1000 , όταν προ κορονοϊού υπήρχαν περίπου οι μισές. Όμως όσο προχωράμε προς το χειμώνα και οι λοιμώξεις θα αυξάνονται η πίεση θα αυξάνει. Άρα προσέχουμε να μην κολλήσουμε. Να περιορίσουμε τα κρούσματα.
Τελικά πότε θα λήξει αυτός ο εφιάλτης; Το εμβόλιο θα φέρει τη λύτρωση;
Ο κορωνοϊός δυστυχώς ήρθε για να μείνει. Πρέπει να μάθουμε να ζούμε μαζί του. Και οι γιατροί-νοσηλευτές και η κοινότητα. Από τις αρχές του επόμενου χρόνου θα υπάρχουν σιγά σιγά διαθέσιμα εμβόλια που θα βελτιώσουν την κατάσταση και θα επαναφέρουν σιγά σιγά την κανονικοτητα στη ζωή μας. Όμως τα εμβόλια στις πρώτες φάσεις δε θα είναι διαθέσιμα για όλους και η ωφέλεια τους θέλει πάλι ένα μικρό διάστημα για να φανεί στην κοινότητα. Επομένως χρειάζεται ψύχραιμη και υπεύθυνη στάση από όλους μας, τηρούμε τις οδηγίες και η λύτρωση θα έρθει σιγά σιγά, όσο η φαρέτρα με φάρμακα και εμβόλια θα εμπλουτίζεται. Πάντως όχι πριν τα μέσα ή το τέλος του 2021.
