Ο δικηγόρος Αλέξανδρος Κασσανδρινός, είναι λάτρης της καλαισθησίας και των τεχνών. Ασπάζεται την φιλοσοφία του off gallery και έχει πρωτοστατήσει σε αντίστοιχες δράσεις. Το τελευταίο διάστημα, όπως όλοι οι Έλληνες, ζει στους ρυθμούς του δεύτερου lock down. Σχολιάζει τα κυβερνητικά μέτρα και τη νίκη Μπάιντεν. Πιστεύει ο,τι πρέπει να γίνεται κριτική στην Δικαιοσύνη, αρκεί να προϋποθέτει ενημέρωση και συνείδηση. Κοσμοπολίτης, με πολλά ταξίδια στο ενεργητικό του, παραδέχεται ο,τι δύσκολα θα άλλαζε την Ελλάδα.
Πως αντιδράσατε στο άκουσμα του 2ου lockdown;
Νομίζω ότι ήταν φυσικό επακόλουθο. Από την στιγμή που το δεύτερο αυτό κύμα της πανδημίας έχει πλήξει κυρίως την Ευρώπη την δεδομένη χρονική στιγμή και όλες οι χώρες λαμβάνουν το μέτρο αυτό του απαγορευτικού, έτσι και η χώρα μας δεν είχε άλλη επιλογή. Σεβόμενος ωστόσο τις οικονομικές επιπτώσεις, θεωρώ και εγώ ότι σαν χώρα θα έπρεπε το μέτρο αυτό να το είχαμε λάβει ήδη εδώ και τρεις εβδομάδες.
Σας καλύπτουν τα μέτρα της κυβέρνησης;
Σίγουρα έχουν γίνει κάποια θετικά βήματα από την πλευρά της κυβέρνησης ως προς την ενίσχυση κάποιων εργαζομένων και επιχειρήσεων, αλλά τα οικονομικά αυτά μέτρα σίγουρα δεν καλύπτουν τις ανάγκες που δημιούργησε η πανδημία. Από την άλλην προερχόμαστε από μια δεκαετή σχεδόν οικονομική κρίση και η πανδημία μας βρήκε τη στιγμή που η οικονομία και η κοινωνία συνερχόντουσαν από την κρίση αυτή. Δεν είμαστε μια πλούσια χώρα, ο κουμπαράς μας είναι κάποιες δεκάδες δις και όλοι οι εργαζόμενοι, οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι επιχειρήσεις και εν γένει τα νοικοκυριά έχουν δικαιώματα και απαιτήσεις. Στην φάση αυτή θεωρώ, ότι η ΕΕ πρέπει να υλοποιήσει άμεσα τα όποια μέτρα προστασίας έχει λάβει για τα μέλη της καθώς και να λάβει καινούρια.
Η απόφαση για την αναστολή λειτουργίας των δικαστηρίων πιστεύετε ότι θα μπορούσε ν΄ αποφευχθεί;
Την στιγμή που μιλάμε, η λειτουργία των δικαστηρίων έχει ανασταλεί μερικώς. Στην ουσία λειτουργούν κανονικά, όπως συμβαίνει και στις περισσότερες τουλάχιστον χώρες της Ευρώπης. Στην Γερμανία και στην Γαλλία λειτουργούν κανονικά. Δεν με βρίσκει αντίθετο η απόφαση αυτή.
Ποια είναι η γνώμη σας για τις εκλογές στην Αμερική;
Η γνώμη μου για τις εκλογές στην Αμερική μπορεί να εκφραστεί μόνο προς το κομμάτι εκείνο που αφορά τις σχέσεις του Μπαιντεν με την Ελλάδα και αυτές μπορούν να εκτιμηθούν μόνο από κοινού με τις σχέσεις Μπαιντεν με την Τουρκία. Ουδείς διατηρεί τις φρούδες ελπίδες ότι ο Μπαιντεν θα ανατρέψει την πολιτική ίσων αποστάσεων και μη ανάμειξης στις ελληνοτουρκικές τριβές που ακολουθούν οι αμερικάνικες κυβερνήσεις. Μια κίνηση ωστόσο που θα μπορούσε να κάνει την διαφορά είναι η κατάργηση από τον Λευκό Οίκο της παράδοσης των αμερικανικών F-35 στην Άγκυρα. Πράγμα εξαιρετικά δύσκολο σε μια ημιτελή συμφωνία. Άποψη μου.
Ήταν συνειδητή η απόφαση να γίνετε δικηγόρος;
Όχι. Δεν ήταν συνειδητή η απόφαση να γίνω δικηγόρος. Ξεκίνησα να σπουδάζω νομική με το όνειρο, τελειώνοντας τις σπουδές μου, να εισέλθω- κατόπιν εξετάσεων βεβαίως- στο διπλωματικό σώμα. Απλά οι επαγγελματικές συνθήκες στην Γερμανία, όταν τελείωσα τις σπουδές μου στην Φρανκφούρτη, ήταν ιδανικές. Έτσι μου ανοίχθηκαν πόρτες και μου προσφέρθηκαν ευκαιρίες -εκείνα τα χρόνια- τόσο στη μετεκπαίδευση μου όσο και στα επαγγελματικά μου, που μπορεί μεν να στάθηκαν ανασταλτικοί παράγοντες στην πραγματοποίηση του ονείρου μου, ωστόσο θα ήταν εξίσου κρίμα να τις άφηνα να πάνε χαμένες.
Τα τελευταία χρόνια η δικαιοσύνη έχει μπει στο μικροσκόπιο των πολιτών. Δικαίως ή αδίκως;
Αυτός παρεμπιπτόντως ήταν και ο τίτλος του τελευταίου μου artproject (Just/art), “whenLawgoespop”. Δυστυχώς ναι η δικαιοσύνη έχει μπει στο μικροσκόπιο των πολιτών για λόγους που λίγο πολύ όλοι γνωρίζουμε, κυρίως όμως γιατί τις αποδίδονται συνέπειες από ενέργειες και αρμοδιότητες άλλων εξουσιών και κυρίως της νομοθετικής, αλλά και γιατί – απόρροια της οικονομικής κρίσης- βρίσκει «ενδιαφέρον» ο κόσμος σε μεγάλες δίκες που κυρίως τα μέσα φρόντισαν να γίνουν «τρανταχτές» και να τον αποπροσανατολίσουν από καίρια άλλα θέματα. Έτσι τα πεπραγμένα της δικαιοσύνης γίνανε θέματα συζήτησης στα καφενεία και τις πλατείες. Ο καθένας ξαφνικά έχει άποψη και ασκεί κριτική, κυρίως επιπόλαιη και ανεύθυνη. Ναι να γίνεται κριτική στην Δικαιοσύνη, όμως αυτή να προϋποθέτει ενημέρωση και συνείδηση.
Ποια είναι η δίκη που «ζηλέψατε» ;
Συνήθως οι δίκες που έχουν ενδιαφέρον είναι αυτές του ποινικού δικαίου. Εγώ δεν είμαι «ποινικολόγος» και ως εκ τούτου δεν έχω ζηλέψει κάποια σχετική δίκη.
Είναι εύκολα τα πράγματα στα ελληνικά δικαστήρια ; Τι είναι αυτό που σας δυσκολεύει περισσότερο.
Οι συνθήκες της δικηγορίας στην Ελλάδα σίγουρα δεν είναι και οι κατάλληλες δυνατές. Γενικά η δικηγορία στην Ελλάδα ασκείται μετ΄ εμποδίων και ως φαίνεται θα ασκείται με ακόμη πιο δύσκολο τρόπο στο μέλλον. Αυτή η ερώτηση θα ήταν καλύτερο να είναι αντικείμενο όμως μιας άλλης συνέντευξης μας, που θα αφορά στις παθογένειες του τρόπου άσκησης της δικηγορίας και της αντιμετώπισης των δικηγόρων στην χώρα μας. Μην χαλάσουμε αυτό το ωραίο κλίμα της συζήτησης μας τώρα.
Τι είναι αυτό που σας ιντριγκάρει περισσότερο στη δουλειά σας;
Είμαι ήδη 13 χρόνια δικηγόρος, μπορεί να μην είναι πολλά, αλλά κάθε ημέρα σχεδόν εκπλήσσομαι και μαθαίνω κάτι καινούργιο ασκώντας την δικηγορία. Αυτό από μόνο του είναι ιντριγκαδόρικο, αποτελεί δε ταυτόχρονα καιτην μαγεία του επαγγέλματος αυτού.
Ας περάσουμε στο κεφάλαιο πολιτική. Τι είναι για εσάς και πότε καταλάβατε ότι σας ενδιαφέρει;
Ασχολούμουν από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου με τα κοινά, αλλά πάντα με έναν αποστασιοποιημένο τρόπο. Κάποια στιγμή αποφάσισα να το εφαρμόσω και πιο πρακτικά, ωστόσο ανακάλυψα ότι δεν μου ταιριάζει. Διατηρώ τις επαφές μου και τις γνωριμίες μου και πάντα φροντίζω να βρίσκομαι σε συζητήσεις, να ενημερώνομαι και να ανταλλάσσω απόψεις με πολιτικούς και μη, αλλά κυρίως για να διαμορφώνω προσωπικά την άποψη μου, με σκοπό μέσω της αρθρογραφίας μου να ασκώ εποικοδομητική κριτική.
Η πολιτική χρειάζεται γερό στομάχι. Το έχετε;
Η πολιτική χρειάζεται σίγουρα γερό στομάχι … για αυτούς που ασχολούνται εντατικά με αυτήν. Γερό στομάχι θέλει και η δικηγορία, αλλά και κάθε άλλο ελεύθερο επάγγελμα και αυτό είναι κάτι που αποκτάται- καλώς ή κακώς- με τα χρόνια, την εμπειρία, την εντατική επαφή με το αντικείμενο, με τα λάθη και τις τρικλοποδιές και κυρίως με την πλήρη συνειδητοποίηση όλων των παραπάνω.
Υπήρξατε μέλος του διεθνούς jetset σας λείπει κάτι από εκείνη την εποχή;
Περασμένα μεγαλεία, διηγώντας τα, να ….γελάς. Δεν υπάρχει πλέον διεθνές jetset. Πλέον ζούμε όλοι σε έναν παγκοσμιοποιημένο τόπο/κόσμο.
Είστε ένας κοσμοπολίτης. Που θα θέλατε να ζήσετε για πάντα;
Eίμαι ένας συνειδητοποιημένος πολίτης του κόσμου, ο οποίος δυστυχώς με την πανδημία αυτή, απλά- την δεδομένη χρονική στιγμή-… δυσανασχετεί στον τόπο του. Μου αρέσει η χώρα μας και πλέον δύσκολα μπορώ να την αλλάξω. Ωστόσο, ναι αν δεν είχα κάνει τις αλλαγές μου, δεν θα το εξέφραζα με τόση ευκολία.
Ζήσατε αρκετά χρόνια εκτός Ελλάδας, ήταν δύσκολο να προσαρμοστείτε στο ελληνικό περιβάλλον ξανά;
Όχι, δεν ήταν ιδιαίτερα δύσκολο, αλλά έχουν περάσει και τόσα χρόνια από τότε….. έχω σχεδόν ξεχάσει.
Πως θα θέλατε να είστε σε δέκα χρόνια;
Σίγουρα υγιής, μετά από τα όσα βιώνουμε αυτές τις ημέρες, πιο ήρεμος και εξίσου χαμογελαστός και χαρούμενος, ως είμαι τώρα.
Πως βιώνετε όσα συμβαίνουν εξαιτίας της πανδημίας;
Ακούγεται κλισε, αλλά όπως όλοι μας, με την ίδια – πάσης φύσεως- ανασφάλεια- , αγωνία για το πως θα διαμορφωθεί το μέλλον, λιγότερο αγχωμένος από ότι τους πρώτους μήνες της εμφάνισης της, αισιόδοξος, ότι θα έρθουν τελικά οι καλύτερες ημέρες και γνώστης, ότι όλο αυτό είναι τελικά ένα ταξίδι…..που καλό είναι να το περάσουμε και να το ζήσουμε, αφού δεν έχουμε πλέον άλλη επιλογή.
*Φωτογράφος: Μαρία Μαρκέζη
