Στο άκουσμα της λέξης Πιετά, οι περισσότεροι φέρνουν στο νου το συγκλονιστικό γλυπτό με τον Χριστό στα πόδια μιας νέας και όμορφης Παναγίας, που δεσπόζει στον Καθεδρικό ναό του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη.
Παρ΄όλο που το συγκεκριμένο γλυπτό κατέληξε να είναι το διασημότερο, ο Μικελάντζελο έχει στην πραγματικότητα φιλοτεχνήσει άλλα δύο γλυπτά με το ίδιο θέμα, με σημαντική χρονική απόσταση ανάμεσά τους.
Οι τρεις Pietà θα «συναντηθούν» και θα εκτεθούν για πρώτη φορά μαζί, στο Opera dell’ Duomo, το Μουσείο Έργων του Καθεδρικού Ναού της Φλωρεντίας, σε μια έκθεση που θα διαρκέσει από τις 24 Φεβρουαρίου ως την 1η Αυγούστου.
Η έκθεση με τίτλο «Le Tre Pietà di Michelangelo. Non vi si pensa quanto sangue costa», διοργανώνεται στο πλαίσιο της συνάντησης «Μεσόγειος, σύνορο ειρήνης 2022» η οποία θα μετατρέψει τη Φλωρεντία σε τόπο συνάντησης αρχιεπισκόπων και δημάρχων από τη Μεσόγειο, παρουσία του ίδιου του Πάπα Φραγκίσκου.
Αυτή θα είναι η πρώτη φορά που τα τρία αριστουργήματα του Μιχαήλ Άγγελου θα παρουσιαστούν το ένα δίπλα στο άλλο, δίνοντας την ευκαιρία στους επισκέπτες να παρατηρήσουν την καλλιτεχνική εξέλιξη του καλλιτέχνη σε διάστημα μεγαλύτερο από 50 χρόνια.
H πρώτη Πιετά, που κοσμεί την δεξιά πτέρυγα του Αγίου Πέτρου, φιλοτεχνήθηκε το διάστημα μεταξύ 1498–1499, όταν ο Μιχαήλ Άγγελος ήταν μόλις 24 ετών.
Το γλυπτό απεικονίζει μια εντυπωσιακά νέα και όμορφη Παναγία που κρατά ξαπλωμένο στα χέρια της τον νεκρό Χριστό, μετά τη Σταύρωση. Είναι το μόνο έργο που υπέγραψε ο Μικελάντζελο, χαράζοντας μάλιστα το όνομά του διαγώνια πάνω στο στέρνο της Παναγίας.
Ο Μιχαήλ Άγγελος δημιούργησε την δεύτερη κατά σειρά Πιετά, που είναι γνωστή ως Pietà Bandini μεταξύ των ετών 1547 και 1555, όταν ο ίδιος είχε ήδη περάσει τα 70. Αυτή η σύνθεση, που ονομάζεται επίσης και «Η Εναπόθεση» ή «Ο Θρήνος για τον νεκρό Χριστό», περιλαμβάνει δύο επιπλέον πρόσωπα. Το σώμα του νεκρού Ιησού παραλαμβάνουν η Παναγία και η Μαρία Μαγδαληνή, ενώ το κρατά ο ηλικιωμένος Φαρισαίος Νικόδημος, στον οποίο ο καλλιτέχνης σκάλισε την αυτοπροσωπογραφία του.
Φωτογραφία: Shutterstock
Ο Μικελάντζελο αρχικά δημιούργησε το γλυπτό για να διακοσμήσει τον ίδιο του τον τάφο, και η ολοκλήρωσή του υπήρξε μια ιδιαίτερα επίπονη διαδικασία, εν μέρει εξαιτίας του μαρμάρου που τον δυσκόλεψε. Το 1560, το γλυπτό πωλήθηκε στον τραπεζίτη Francesco Bandini για να διακοσμήσει με αυτό τη βίλα Montecavallo στη Ρώμη -από εκείνον πήρε και το μεταγενέστερο όνομά του.
Το περασμένο καλοκαίρι, το γλυπτό παρουσιάστηκε ξανά στο κοινό, στο Museo dell’Opera del Duomo, μετά την πρώτη του μεγάλη αποκατάσταση μετά από 470 χρόνια.
Η τελευταία Πιετά του Μικελάντζελο, η Pietà Rondanini φιλοτεχνήθηκε μεταξύ 1552 και 1564, γεγονός που σημαίνει ότι ο ίδιος την δούλευε μέχρι τον θάνατό του. Μάλιστα, το συγκεκριμένο γλυπτό βρέθηκε στο ατελιέ του όταν πέθανε, και πήρε το όνομά του από το Palazzo Rondanini της Ρώμης, την αυλή του οποίου κόσμησε για αιώνες.
Η Pietà Rondanini θεωρείται ημιτελής (αν και οι απόψεις διίστανται) ωστόσο ένα στοιχείο που γίνεται εύκολα αντιληπτό είναι ότι οι μορφές της Παναγίας και του Ιησού έχουν εδώ χάσει τη σφριγηλότητα του πρώτου του έργου, αντανακλώντας την ίδια τη σχέση του Μιχαήλ Άγγελου με τον χρόνο και τη φθορά του σώματος. Η συγκεκριμένη Πιετά βρίσκεται τα τελευταία χρόνια στο Castello Sforzesco του Μιλάνου.
Τα χρόνια πριν τον θάνατό του, ο Μιχαήλ Άγγελος διαλογίστηκε βαθιά τα Πάθη του Χριστού, και έγραψε σε ένα σχέδιο της Pietà, που δωρίστηκε στον μαρκήσιο της Pescara Vittoria Colonna, την εξής φράση από τη Θεία Κωμωδία του Δάντη: «Δεν σκέφτεστε πόσο το αίμα κοστίζει». Αυτή η φράση, που χρησιμοποιήθηκε για τον τίτλο της έκθεσης αποτυπώνεται στο τελευταίο γλυπτό του.
Για την έκθεση, ενώνουν τις δυνάμεις τους τέσσερις κορυφαίοι διευθυντές μουσείων -η Barbara Jatta των Μουσείων του Βατικανού, ο Sergio Risaliti από το Museo Novecento της Φλωρεντίας, ο Claudio Salsi από το Αρχαιολογικό Μουσείο του Μιλάνου και ο Timothy Verdon του Museo Dell’Opera del Duomo.
Το ερχόμενο φθινόπωρο, τα τρία γλυπτά θα εκτεθούν μαζί για ακόμη μια φορά, στην Sala delle Cariatidi του Palazzo Reale στο Μιλάνο.
Πηγή: bovary.gr
